How to: Aansluiten van elektra en het schakelpaneel
Het bedraden van uw boot kan in eerste instantie lijken op een ingewikkelde klus! Zeker als er door de jaren een door vorige eigenaren veel electronica is toegevoegd of verwijderd. Vrees niet, vaak lijkt het ingewikkeld omdat de bedrading niet netjes weggewerkt en gelabeld is. Hier zullen wij uitleggen hoe het bedraden van een boot in zijn werk gaat!
Hoe nuttig was deze pagina? ->
De bron van alle electriciteit aan boord, de accu!
Bijna alle boten zijn tegenwoordig voorzien van 1 of meerdere 12V accu's, net zoals in de auto.
De accu zorgt ervoor dat u onder andere verlichting kan laten branden aan boord, of water overboord kan pompen met een bilgepomp. Dit worden ook wel de 'accessoires' of ' verbruikers' genoemd.
Als u een motor heeft met elektrische start of powertrim, wordt de accu ook hier op aangesloten.
Als u 1 accu aan boord heeft, worden alle verbruikers en de motor aangesloten op deze accu.
Sommige boten en campers hebben 2 accu's aan boord. In dit geval zal er 1 accu speciaal bestemd zijn voor de motor (de startaccu), en 1 accu voor de accessoires (de accessoires accu) aan boord.
De hoofdstroomschakelaar
De hoofdstroomschakelaar zorgt ervoor dat u in 1 handeling de electriciteit aan boord kan uitschakelen. In de meeste gevallen is deze al aanwezig in uw boot. Als deze er niet in zit, is het verstandig om er één te plaatsen. Met deze schakelaar voorkomt u dat de accu leegloopt, als de boot in de haven ligt of in de stalling staat.
Ook al staat de radio misschien uit, via lekstromen kan de accu alsnog heel langzaam leeglopen, waardoor deze kapot kan gaan. Door de hoofdstroomschakelaar uit te zetten weet u zeker dat alle verbruikers zijn losgekoppeld van de accu en dus geen stroom trekken.
Er bestaan vele soorten hoofdstroomschakelaars, met ieder zijn eigen functies. Wanneer u tweede accu toevoegd, is het soms verstandig om er een nieuwe schakelaar bij te kopen, die geschikt is voor het schakelen van 2 accu's.
De zekeringen
Een zekering zorgt ervoor, net als in uw huis, dat het stroomcircuit onderbroken wordt op het moment dat er een defect optreedt. Bijvoorbeeld als de verbruiker, zoals een bilgepomp kapot gaat, maar ook als de bekabeling in uw boot beschadigt is en kortsluiting maakt met andere bedrading.
| Iedere kabel (JA, ALLE KABELS) moeten afgezekerd zijn met hun eigen zekering
Hoe meer zekeringen, hoe beter. Vaak is het verstandig om te beginnen met 1 zeer grote zekering zo dicht mogelijk bij de accu. Dit is vaak een ANL zekering met een maximale stroom van tussen de 50A en 200A. Dit wordt ook wel de hoofdzekering genoemd. Vervolgens, als dit draad zich verder in de boot opsplitst in meerdere kabels, zoals vaak bij de hoofdstroomschakelaar gebeurd, dient u ook in iedere vertakking weer een (iets kleinere) zekering te plaatsen.
Het is niet altijd nodig om ook de kabel van de motor af te zekeren, zoals op onderstaande tekening wel het geval is, vaak zit er namelijk ook al een grote zekering onder de motorkap die de motor beschermt. De eerste zekering (naast de accu) komt dan te vervallen.
| De zekeringen dienen ervoor om te voorkomen dat er een te hoge stroom gaat lopen. Als er een te hoge stroom loopt, kan dat verschillende gevolgen hebben. Het kan namelijk de verbruiker verder beschadigen en onherstelbaar beschadigen. Daarnaast is de zekeringen ook ten bescherming van de kabel. Zodra er een te hoge stroom gaat lopen, kan de kabel opwarmen en zelfs zo heet worden dat brandbare spullen die op de kabel liggen, zoals kussens, vlam vatten.
De zekering is dus niet alleen ter bescherming van de verbruiker, maar ook van de kabel! Met voldoende zekeringen minimaliseert u het risico op brand.
De bilgepomp
Een bilgepomp is vaak te vinden in het ruim van een boot/jacht. Deze zorgt ervoor dat eventueel water wat zich verzameld in het ruim naar buiten gepompt wordt. Indien er een drijfschakelaar aanwezig is zal dit automatisch gebeuren, anders zal dit door middel van een handmatige schakelaar gebeuren.
Het is een goed idee om de automatische stand van de bilgepomp voor de hoofdstroomschakelaar te plaatsen. Zo wordt water wat zich verzameld in het ruim als u niet aan boord bent (en u de hoofdstroomschakelaar uit heeft gezet) alsnog automatisch uit de boot gepompt!
| Een automatische bilgepomp pompt ook water overboord als u niet aan boord bent
Uiteraard dient de bilgepomp afgezekerd te worden met een zekering.
Bilgepompen zijn er in alle soorten en maten
U dient de juiste bilgepomp te selecteren bij uw boot. Wilt u een automatische bilgepomp, of een handmatige bilgepomp met externe drijfschakelaar? Of stuurt u de pomp toch liever aan via het schakelpaneel?
Bedenk ook wat de capaciteit van de pomp moet zijn, oftewel, hoeveel liter water kan de pomp per minuut verplaatsen.
Het schakelpaneel en de verbruikers
Vaak wordt er een speciaal zekeringkastje gebruikt om alle kabels die door de boot lopen apart af te zekeren. Zo heeft u alle zekeringen mooi en overzichtelijk op 1 plek. Vervolgens gaan deze kabels apart naar het schakelpaneel toe, waarmee u de verbruikers aan- en uit kan zetten.
Hoe alle eerder genoemde componenten er uit zien, zal u waarschijnlijk niet veel uitmaken. De meeste componenten, zoals de hoofdstroomschakelaar en de accu zitten toch vaak weggewerkt en niet in het zicht van u en uw passagiers.
Het schakelpaneel daarentegen, bevindt zich altijd in uw kuip of cockpit en zit altijd in het zicht. U gebruikt hiervoor dus liever geen standaard, plasticken paneeltje. U wilt natuurlijk het meest unieke ontwerp wat het beste aansluit bij het interieur, en uw persoonlijke wensen. Bij Custom Switch Panels kunt u uw schakelpaneel laten customizen, speciaal voor u en uw boot!
Wanneer heb ik 2 accu's nodig op mijn boot of caravan?
Een tweede accu plaatsen is vaak gebruikelijk als u een aantal zware verbruikers heeft, zoals een koelkast, waterpomp of stereoinstallatie. Ook wordt een tweede accu vaak toegepast, als u dagen gaat recreeren, waarbij u de motor niet gebruikt, bijvoorbeeld als u voor anker gaat. U luistert muziek via de radio, de koelkast staat aan en u laad uw telefoon op via de USB poort. Hierdoor zal de accessoires accu langzaam leeglopen. Als u maar 1 accu zou hebben, loopt u het risico dat de accu zo leeg raakt, dat u de motor niet meer kan starten. Daar een tweede accu te plaatsen zorgt u ervoor dat de startaccu nooit leeg raakt en u tijdens uw dag op het water gewoon naar de radio kunt luisteren en na afloop de motor nog kan starten!
